Köçürme

Her hakkı saklıdır.

Mangala, Mankala, Mancala değil Köçürme!

Mangala/Mankala/Mancala, Arabca "مِنْقَلَة (minkale) = iletki" sözcüğü "نقل (nakil) =iletme" kökünden geliyor. Bu oyun, gerçekten de eski Türk oyunudur ve gerçek Türkçe adı "Köçürme" (göçmek kökünden) olarak Dîvan-ı Luğat'it-Türk'te (1069-1072) geçmektedir. Oyunda kumalaklarıŋ (oyun taşları) sürekli sağa taşınmasından dolayı iletmek, göçmek gibi sözcüklerden oyunun adı türemiş:

Dîvan-ı Luğat'it-Türk'teki kaydı:

Osmanlı döneminde Minkale adıyla oynanan bu oyun, günümüz Türk dünyasında Tokuz Kumalak (

Тоғыз-құмалақ, Kazakistan), Tokuz Korgool (Тогуз коргоол, Kırgızistan) adlarıyla da bilinmektedir. Türkler bu oyunu 4000 yıldır oynamaktadır. Dünyadaki eŋ eski (MÖ 3000-2000 yılları) Köçürme tahtası, kaya üzerine oyulmuş olarak Kazakistan’da, Almatı yakınlarındaki Dastarbası Mağarası’nda bulunmuştur. Araştırmalar, oyunuŋ Tunç devrinden beri Türklerde mevcud olduğunu göstermektedir. Saka, Hun, KökTürk, Uygur, Karahanlı, Selçuklu, Osmanlı, Memlük dönemlerinde oynanmıştır. Köçürme'niŋ bir çeşidi olan Tokuz Korgol oyunu, Manas Destanı’nda geçmektedir.

Tokuz Kumalak (Kazakistan) = Tokuz Korgool (Kırgızistan)

Eski model bir Nokia telefonda Köçürme oyunu:

Köçürme ve Tokuz Kumalak / Tokuz Korgool oyunlarınıŋ kuralları: