6 Eylül 2016 Salı

Bilgisayarda Köktürükçe Yazmak

Bilgisayar fontlarında soldan sağa veya sağdan sola yazmak fonta aid değil, fonttaki harfe aid olan özelliktir. Mesela Times New Roman fontu kullanırken Latin harfleri soldan sağa gider; aynı fontuŋ Arab harfleri sağdan sola gider.

İnternette bulacağıŋız çoğu Göktürkçe font Latin tabanlı Göktürkçe fontlardır. Yani Latin harfleriniŋ karşılığına Göktürk harfleriniŋ şekli karşılık düşürülmüştür ki siz klavyeden kolayca Göktürkçe yazabilesiŋiz. Siz klavyede k ye bastığıŋızda klavye Latin k niŋ kodunu gönderir, bilgisayar siziŋ Latin k ye bastığıŋızı zann éder, font içinde Latin k ye karşılık Göktürk harfi grafiğini basar. Burada olay Latin harfleriniŋ kod aralığında gerçekleşir.

Unikod Kurultayı Göktürk (Old Turkic) harfleri için özel bir kod aralığı olmasını 2008'de kabul etti:
http://unicode.org/charts/PDF/U10C00.pdf
Yani artık Göktürk harfleriniŋ kendi kod aralığı var: 10C00-10C48. Bu aralıktaki harfler sağdan sola yazılacak şekilde Unikod Kurultayı tarafından belirlenmiştir. Android, IOS ve Windows işletim sistemleri Unikod tabanlı Göktürk harflerine artık uyum sağlamaktadır.

Kısaca, siziŋ Word gibi bir kelime işlemcide Göktürkçe yazabilmek için iki seçeneğiŋiz var:

1 - Başta anlattığım gibi Latin harfleriniŋ kodlarına Göktürkçe harfler karşılık düşürülmüş fontları (yani Latin tabanlı Göktürkçe fontları) kullanmak ki bu şekilde yédi font yapmıştım:
http://kok-turk.blogspot.com.tr/2014/12/kokturukce-fontlarm.html
Bu şekilde siz Göktürkçe yazabilmek için normal klavyeŋizi kullanabilirsiŋiz. Ama kelime işlemci, siz Latin harfi girdiğiŋizi zann édeceği için metin soldan sağa ilerleyecek, bunu siziŋ eliŋizle düzeltmeŋiz gerekecek. Yani bu yöŋtemiŋ tek faydası: mevcud klavyeŋizden bu tür fontlarla Göktürkçe yazabilmeŋiz.

2 - Unikodda Göktürkçe'ye ayrılmış kod aralığına Göktürk harflerini karşılık düşüren bir font kullanmak ki ben bu fontlara Unikod Tabanlı Göktürkçe font diyorum, bu durumda yazı sağdan sola ilerler ve herhangi bir düzenleme yapmaŋıza gerek kalmaz. Bu şekilde yaptığım yédi fontu:
http://kok-turk.blogspot.com.tr/2014/12/kokturukce-fontlarm.html
adresinden indirebilirsiŋiz. Windows 10 ile beraber gelen Segoe UI Historic, Google'uŋ ücretsiz dağıttığı Noto Sans Old Turkic, internetten bulabileceğiŋiz Quivira, Turik fontları da Unikod tabanlı Göktürkçe fontlardır. Bu durumda harfleriŋ kodlarını mevcut klavyeden giremezsiŋiz, bizleriŋ hazırladığı sanal klavye yazılımlarına ihtiyaç duyarsıŋız. Bu klavye yazılımlarla 10C00-10C48 aralığında kod girebilirsiŋiz.

Android Tabanlı Göktürkçe Klavye (KitKat, Lollipop, Marshmallow, Nougat): http://kok-turk.blogspot.com.tr/2015/06/android-tabanl-gokturkce-klavye-old.html
Android Tabanlı Göktürkçe Ekran-üstü (OnScreen) Klavye (Oreo, Pie): http://kok-turk.blogspot.com.tr/2018/05/android-tabanl-ekran-ustu-on-screen.html
Web Tabanlı Göktürkçe Klavye: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2016/12/web-gokturkce-klavye.html
Windows Tabanlı Göktürkçe Klavye: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2016/01/windows-tabanl-gokturkce-klavye-old.html

Göktürk tamgalarınıŋ yazım kurallarını bilmiyorsaŋız çeviriciler işiŋize daha çok yarayacaktır:
Web Tabanlı Göktürkçe Çevirici ÉŊ:
http://kok-turk.blogspot.com.tr/2016/01/web-tabanl-gokturkce-cevirici-e.html
Android Tabanlı Göktürkçe Çevirici ÉŊ: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2015/11/android-tabanl-gokturk-yaz-cevirici-20.html

IOS kullanıcıları Unikod tabanlı Göktürkçe yazmak için web tabanlı uygulamaları kullanabilirler.

17 yorum:

  1. Ağabey dilimize gösterdiğin çaba için Teŋri seŋden razı olsun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür éderim. Ama "senden" normal n ile yazılır. "gösterdiğiŋ" nazal ŋ ile yazılır.

      Sil
  2. yapmış olduğunuz çevirici gerçekten birebir doğru sonuç veriyormu

    YanıtlaSil
  3. Microsoft Windows 10 üzerine yüklü Office Word 2016'ya sizin "KökTürük 2004 Tuğrul Çavdar Uni" fontunu yükledim Word Font sekmesinde görünüyor ama ne sağdan sola yazıyor ne de Orhun karakterlerini basıyor, yalnız Latin (Türkçe) karakterleri soldan sağa yazıyor, yani hiç birşey değişmedi, ne yapmam lazım ?

    YanıtlaSil
  4. ALLAH TÜRK'Ü DEĞİL TÜRK'ÜN GAZABINDAN SİZİ KORUSUN!!!

    YanıtlaSil
  5. Hocam fontları yükledim lakin font seçili olmasına ve hatta harfleri yazmasına rağmen aynı arapçada olduğu gibi sağdan sola yazmıyor. Wordde bilmediğimiz bir ayar mı var?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hangi Windows sürümünü ve hangi Office sürümünü kullanıyorsuŋuz? Windows7 ve Office2010 da bu durum oluşuyor. Ama soŋ sürümler: Windows10 ve Office2016 kullanınca hiçbir sorun kalmıyor.

      Sil
    2. Hocam Windows 10 ve Office 2016 kurdum ve unicode ve normal köktürk fontları da yükledim. Lakin sağdan sola yazma çalışmadı bende sitedeki çeviri programını kullanarak copy-paste ile alayım word belgesine diye düşündüm. Bu seferde harflerin sıralanışı hatalı oluyor. Nerede hata yapıyorum?

      Sil
    3. Normalde sıkıntı olmaması lazım ama sizinkine benzer bir sorunla karşılaşan arkadaşım oldu. Arapça dil desteğini kurunca sorunu düzeldi. Belki bu bilgi işinize yarar.

      Sil
  6. Bu arada emekleriniz için Allah sizden razı olsun Tuğrul hocam

    YanıtlaSil
  7. Tanrı ayağınıza taş değdirmesin efendim. Gerçekten güzel hizmet.

    YanıtlaSil
  8. 𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠∶𐰋𐰃𐰠𐰏𐰤∶𐰚𐰃𐱁𐰤𐰭∶𐰃𐰔𐰔𐱅𐰤∶𐰶𐰃𐰞𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼
    𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠𐰤𐰃∶𐰍𐰔𐰑𐰣∶𐰡𐰆𐰣∶𐰋𐰃𐰼𐰯∶𐰞𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼

    𐰉𐰆∶𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠∶𐰉𐰆𐰞𐰽𐰀∶𐰏𐰼∶𐰢𐰼𐰚𐰀∶𐰖𐰆∶𐰯𐰼𐰚𐰑𐰀
    𐰾𐰼𐰯∶𐱅𐰯∶𐰢𐰃𐰭𐰠𐰼𐰲𐰀∶𐱃𐰃𐰞𐰞𐰀∶𐰦𐰀∶𐰢𐰤∶𐰉𐰺𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼

    𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠∶𐰋𐰃𐰠𐰏𐰤∶𐰚𐰃𐱁𐰤𐰭∶𐰃𐰔𐰔𐱅𐰤∶𐰶𐰃𐰞𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼
    𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠𐰤𐰃∶𐰍𐰔𐰑𐰣∶𐰡𐰣∶𐰋𐰃𐰼𐰯∶𐰞𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼

    𐰘∶𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠∶𐰋𐰃𐰔𐰏𐰀∶𐰾𐰤∶𐰴𐰞𐰍𐰣∶𐰆𐰞𐰍𐰞𐰺𐰑𐰣∶𐰤𐰃𐱁𐰣
    𐰾𐰤∶𐰋𐰃𐰠𐰤∶𐰺𐰸𐰃∶𐰔𐰢𐰦𐰀∶𐰃𐰯𐱅𐰚𐰺𐰞𐰣𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Altına Türkçe'sini yazarsan sevinirim...🙂

      Sil