Her hakkı saklıdır.
Türkçe'de aslında iki n harfi vardır. Biri bildiğimiz n, diğeri Ulug Eŋlik ŋ. Ulug Eŋlik KökTürükçe'de ve Osmanlıca'da farklı harfle yazılıyordu, tâ ki 1 Kasım 1928'de Latin harflerine geçinceye kadar. Bu tarihten itibaren her iki n sesini de aynı harflerle yazmağa başladık. Aşağıda, 1994 yılında kendim oluşturduğum ve sürekli güncellediğim, Ulug Eŋlik ŋ ile yazılan Türkçe kelimeleriŋ listesini bulacaksıŋız.
Bizim aslımız yörük bu nazal n'yi atalarımız bizden daha çok kullanıyordu biz de kullanıyoruz. Ama Öz Türkçemizde bu kadar yeri olduğunu bilmiyorduk aydınlattığıŋız için teşekkürler hocam . Allah yardımcıŋız olsun .
YanıtlaSilBen teşekkür éderim. Aslında Türkçe'mizde nazal n içeren daha çok kelime var da burada sadece günümüzde kullanılanları sıraladım.
SilHocam Kuzey Kıbrıs Türkleri halen nazal n kullanarak konuşuyorlar :)
YanıtlaSilGerçekten mi? Çok sevindim buna. Şu an bu harfi koruyan Türkmenler, Uygurlar ve bir kaç Türk boyu kaldı.
SilBüyük bir mutluluk! :D
SilKıbrıs Türkleri konuşmada nazal n harfini konuşmada kullanmaktalar ama kendi harf düzenleri olmadığından Türkiye Türkçesinin Latin harflerini kullanıyorlar. Bunun yanında birçok Kıbrıslı yazıda nazal n'yi vermek için çoğunlukla "ng" ya da "ñ" kullanıyorlar çok sık kullanımda olmasa da bazen herhangi bir n kullanılmadan yazım gerçekleştiriliyor.
SilÖrnek:
Sanga ("Sana" için bu yazım hiçbir zaman kullanılmaz ama örnek göstermek için bu defalık yazdım)
Saña
Saa
Pek çok yerde NG (��) sesini içeren sözcükleri görüyoruz, peki ya NY (��) sesini içerenlere ne oldu? Bu sözcüklerin ("kony -> koyun", "nyür -> yüz" gibi) özgün durumlarını kullananlar var mıdır? Aydınlatırsanız sevinirim.
YanıtlaSilhttp://www.tekedergisi.com/Makaleler/1770739505_1sertkaya.pdf
SilAzerbaycan'ın bazı yerleri özellikle nazal n'yi fark edebileceğimiz şekilde söylüyorlar. Yani kaybolmadı hala.
YanıtlaSilAma nazal n için özel bir harfleri yok.
SilHocam yazilari facobokk instagram gibi programlarda nasil.kullanabilirizz.
YanıtlaSilhttp://www.tamga.org/2016/09/bilgisayarda-gokturkce-yazmak.html
Silhttp://www.tamga.org/2017/09/android-8-oreo-ve-gokturkce.html
nazal n'nin artık kullanılmama sebebi alfabe değişikliği ve yeni alfabede nazal n'yi gösteren bir harf olmaması olabilir mi?
YanıtlaSilSebeb tam da bu.
SilAslında Latin abecesini günümüzde dillerini yazmakta kullanan başka uluslar gerektiğinde bazı Latin tamgaları (harfleri) üzerinde değişiklikler yapmıştır.
SilÖrnek, Lehçe'de kuyruklu ą ę; vurgulu ć ń ó ś ź; üst noktalı ż; tamgaları kuyruksuz, vurgusuz, üst noktasız damgalardan ayrı tamgalardır. Almanca çift üst noktalı, Çekçe ve Slovakça ters-şapkalı tamgalar vardır.
Bu düzeltilemez mi?
Bence kolaylıkla düzeltilebilir. Bu karmaşıklığı arttırmaktan çok karışıklığı azaltır. Çünkü yukarda bugün Türkiye Türkçesinde bir çok eş sesli diye eşit yazılan sözcüklerimiz birbirinden yazıda ve seste başlangıçtaki gibi ayırt edilebilir olur. Bu, bu sesi ve damgasını yerine koymadığımız için sonradan çıkan bir çok karmaşanın önüne geçerdi, konuşmada ve yazıda.
Çok doğru.
Sil
YanıtlaSilñ mi yoksa ŋ mi kullanılmalı?
http://www.tamga.org/2020/02/n.html
Silİyi günler hocam. "İçinde" yazarken genizcil n mi kullanılır? Mesela Aydın içinde yazarken genizcil n kullanmalı mıyız? Ya da ant and tamgası kullanılsa olur mu? Teşekkür ederim.
YanıtlaSilMerhaba, 𐰦 üsügü nt/nd yėrine geçer; ŋd/ŋt yėrine geçmez. Eğer dėmek istediğiŋiz "seniŋ içiŋde" (ikinci kişi) ise gėŋizcil ŋ kullanılmalı; "onuŋ içinde" (üçüncü kişi) ise normal n kullanılmalı ki o zaman 𐰦 kullanabilirsiŋiz. Yani ikinci kişi için 𐰱𐰃𐰭𐰓𐰀 ; üçüncü kişi için 𐰱𐰃𐰦𐰀 olmalı. Aslında Osmanlıcadaki Türkçe unsurlar, eski Türkçeye, günümüz Latinize Türkçeden çok daha yakın. Osmanlıca bilenler bunu karıştırmıyor. Çünkü Latin harflerine geçtiğimiz 1928'den soŋra normal n ve gėŋizcil ŋ yi aynı harfle yazmağa başladık; Türk Cumhuriyetlerinde hem ağızda hem de alfabede ŋ korunuyor; Anadolu'nuŋ ise özellikle orta-güney-batı bölgelerinde sadece ağızda korunuyor. Ben Göktürkçe okuyup/yazmak isteyenleriŋ Osmanlıcayı da bilmesi gerektiğini (hatta mümkünse eski Uygurcayı da) söylüyorum. Türkçeyi sadece Latin harfle okuma/yazmayı öğrenmiş "Latinize" biriniŋ Göktürkçe yazmağa çalışması temelleri sağlam olmayan bir bina kurmağa beŋziyor.
SilKöylerimizde ve köylerden gelen ninelerimiz nazal n'yi koruyorlar. Benim ninem de kullanırdı. Eskiden bilmezdik ve "köylü ağzı" derdik. Ama öyle değilmiş. Meğerse asıl onlar dilimizi koruyorlarmış. Bilmeseler de bu böyle..
YanıtlaSilUYGUR KİRİL VE OSMANLI ÇEVİRİLERİNİZ VARSA BAĞLANTISINI...
YanıtlaSilYOKSA DA YAPARMISINIZ
Eski Uygurca, yeni Uygurca, Osmanlıca okur yazarım ama onlarla ilgili yazılım yapmadım.
SilUygurca yapar mısınız peki(Eski)
YanıtlaSilUygurca çevirici yapabilirim ama şu an ona ayırabilecek vaktim yok.
SilEn kısa zamanda bekliyorum...:)
YanıtlaSilAfyon dinar Çöl ovasında Hala çok kullanılır.
YanıtlaSilTonuz=Donuz=domuz olmuştur.
Sayın Tuğrul Çavdar Bey emeklerinizden ötürü çok sağ olun var olun. Ben de elimden geldiğince öğretmeye çalışıyorum ve sizin yazılarınızdan kaynak belirterek yararlanıyorum. Kut bulunuz. Esenlikler dilerim.
YanıtlaSilTeşekkür ederim.
SilNazal N "NG" Diye mi Okunur? Yoksa Normal "N" Diye mi Okunur?
YanıtlaSil𐰭 Damgası Eng midir? Eŋ mi? Bunu da Merak Ediyorum
Nazal n, ng değildir, tek sessizdir. Normal n'de dil üst damağa değer. Nazal n'de değmez.
Sil𐱅𐰇𐰼𐰜𐰾𐰤:𐰇𐰋𐰤:𐰓𐰏𐰠𐰾𐰤:𐰃𐱅𐰀𐰀𐱃:𐱅
YanıtlaSilHocam çevirebilirmisin
Türksen övün, değilsen itaat et.
SilAslında övün değil öğün olmalı.
Hocam, Göktürkçe alfabeden Latin alfabesine çeviri yapmayı düşünmüyormusunuz.
YanıtlaSilDüşünüyorum, alt yapısını da hazırladım. Ama sorun: insanlar KökTörükçesini doğru yazabilecek mi? Günümüzde doğru yazan çok az kişiye rastlıyorum. Yanlış yazılırsa çeviri de yanlış olacaktır.
SilHocam ng ve ny sesleri için latin harfleri var, peki nd sesi için latin harfi var mı?
YanıtlaSilYok. nd nin durumu farklı; ny ve ng gibi kaynaşmış iki sessiz değil. n+d şeklinde. ld = l+d aynı şekilde.
SilAnladım, teşekkürler :))
SilBen kimse anlamasın diye günlüğümü göktürkçe yazıyorum, ama emin olamıyorum nerede genizcil n nerede n harfini yazacağıma, acaba bunun genelgeçer bir kuralı var mıdır?
YanıtlaSilSözcükler yukarıda. Ayrıca zarflarda kullanılışını da verdim.
SilHocam bizim yörede de ng vardı belki hala vardır:
YanıtlaSil- derideki iz olan ben'e beng derler.
- tüfek e de tüfeng derler.
Ayrıca bu ant tamgasının sesi gibi çift ünsüzlü seslerin olduğu bir takım sözcükler de var:
- bantda (bir meyvenin adı, küçük yabani armut gibi bir meyve, ağaçta yetişir).
Bunların dışında, birtakım sözcüklerin sonundaki k seslerine g derler:
- eşek-eşşeg.
Ağu (zehir), ağabeg (abi), beg (bey), ağa (baba), gök (mavi) gibi sözcükler de ayraç içindeki yabancı veya yeni biçimlerden daha sıklıkla kullanılır. Yalnız kendi anlamlarında değil deyimlerde vb de kullanılanları vardır.
- Ele bir savuk ki ağu kimi (Öyle bir soğuk ki ağu gibi).
- Çok tuzlu, acı yemeğe de ağu kimi veya şor kimi derler.
Bu gibi anlamındaki kimi ler de bana İtalyanca aynı anlamdaki come yi, Türkçedeki Nli soruların bir dönem Kli olması da (nerde:kande, nderdelik: kandelüg) Avrupa dillerindeki Qlu soru sözcüklerini (Que, Quis) andırır ama konu dağılır.
Derideki "beŋ". Listede de var zaten. http://kok-turk.blogspot.com.tr/2019/01/nazal-ve-kapal-e-ni-eksikligi.html adresindeki yazıyı okuyunuz.
SilZarflarda kullanılan ŋ'ı aŋlamadım.
YanıtlaSil"Çocuğuŋ" derken "seniŋ çocuğuŋ" aŋlamında mı yoksa "çocuğuŋ kalemi" aŋlamında mı? Baŋa "seniŋ çocuğuŋ" aŋlamı daha mantıklı geldi. Bir de "-en, -an" tarzı eklerde ŋ var mı? Ya da buŋa beŋzer ŋ harfini barıŋdıran eklerde?
seniŋ çocuğuŋ, onuŋ çocuğu, çocuğuŋ kalemi gibi. İyelik durumlarında ŋ kullanılır, Ali'niŋ kalemi vs... http://www.tamga.org/2019/01/nazal-ve-kapal-e-ni-eksikligi.html
SilNazal n diye bir şey yoktur. Bütün n sesleri zaten nazaldır yani genizsildir. Artdamaksıl n veya velar n deyin.
YanıtlaSilDoğru, her iki n de gėŋizcildir (nazaldır). Artdamaksıl/velar olana eski Uygur literatüründe "ulug eŋlik" dėnmiştir.
SilDoğrudur, ben ünsüzün evrensel olarak bilimsel ismini söyledim. [n] dişyuvasıl genizsil, [ŋ] artmadaksıl genizsil. Ulug Eŋlik teriminin anlamı nedir acaba?
SilBununla beraber, blogunuza bayılıyorum ve 12 yaşımdan beri takip ediyorum; elinize sağlık, bir Nur oluyorsunuz adeta. Uluslararası Fonetik Alfabe'ye yazılarınızda yer vermenizi şiddetle tavsiye ediyorum. Zira Türkiye'de dil ile alakalı tüm konularda karışıklık ve terim yokluğu var. TDK gibi bürokratik kurumların hantalca karar alması ve insanların başka bir yol göstericisi olmaması da çok kötü. UFA'yı Türkiye'de yaygınlaştırmanın Türk dilbilimine sonsuz faydası olacaktır. Saygılar.
https://www.ipachart.com/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Uluslararas%C4%B1_Fonetik_Alfabe
Biliyorsuŋuz Moŋgollar yazılarını Uygurlardan, Mançular da Moŋgollardan aldılar. Moŋgollar ve Mançular öŋ geŋizcil n'ye Baga Enlik, art geŋizcil ŋ'ye Ulug Eŋlik diyorlar. Biz nasıl öŋ/art diyorsak onlar da baga/ulug diyor. Onların da bu terimler Uygurlardan almış olma olasılığı çok yüksek. Blog 2015'den bu yana olduğuna göre 20 yaşında olmalısıŋız. Ben de Türkçe seslerde UFA'ya uymağa çalışıyorum. Örneğin: http://www.tamga.org/2020/02/n.html
Sil15 yaşındayım. 2020 yılından beri blogunuzu takip ediyorum. Açıklama için teşekkürler
Sil