Araba Bilgisayarında KökTürükçe

Arabamıŋ bilgisayarı doğal olarak KökTürük harflerini göstermiyordu, yėrine kutucuklar basıyordu. Uzun uğraşlar soŋucu kendi KökTürükçe 2004 fontumu arabamıŋ bilgisayarına yükleyebildim.

Osmanlıca Sözdizim Kitabları

KökTürükçeyi doğru yazmak isteyen bir kişi Osmanlıcayı da iyi bilmelidir. Çünkü Osmanlıcadaki "Türkçe" unsurlar, KökTürükçeye günümüz Türkçesinden çok daha yakındır. Aslında KökTürükçe, Osmanlıca diye iki farklı dil yoktur. İkisi de eski Türkçedir fakat farklı abecelerle yazıldıkları için abeceleriniŋ adlarıyla onları aŋmaktayız.

Osmanlıca sarf-nahv'i yeŋi yazılmış kitablardan değil, aşağıda listesini yaptığım eski eserlerden çalışıŋız:
Külliyat-ı Kavaid-i Lisan-ı Osmanî, 1317 (400 sahîfe) - Raşid
Kavaid-i Osmaniyye, 1317 (155 sahîfe) - Ahmed Cevdet
Kavaid-i Osmaniyye, 1303 (720 sahîfe) - Ahmed Cevdet
Kavaid-i Osmaniyye (218 sahîfe) - Abdullah Ramiz Paşa
Osmanlıca Sarf ve Nahv Dersleri (530 sahîfe) - Alî Vasfî
Lehçe-i Osmanî, 1293-1306 (1400 sahîfe) - Ahmed Vefîq
Hoca-i Lisan-i Osmanî, 1311 (1054 sahîfe) - Mehmed Rıf'at
Külliyat-ı Kavaid-i Osmaniyye, 1303 (360 sahîfe) Mehmed Rıf'at

Aşağıdaki İngilizce kitablar da faideli çünkü yukarıdaki Osmanlıca kitablardan da öŋce yazılmışlar. Ne kadar eski, o kadar öz-saf Osmanlıca/Türkçe:
Grammar of the Turkish Language, 1832 (315 sahîfe) - Arthur Lumley Davids
Turkish Interpreter, 1842 (345 sahîfe) - Major Charles Boyd
Turkish Language Grammar and Vecabulary, 1854 (590 sahîfe) - William Burckhardt Barker
Oriental Grammars, Part 7, Turkish Language, 1877 (150 sahîfe) - Franz Thimm
Key to the Ottoman-Turkish Conservation-Grammar, 1908 (200 sahîfe) - V. H. Hagopian

Örneğin 1832 basımlı bu İngilizce kitaba, günümüzde basılmış Osmanlıca gramer kitablarından çok çok daha fazla güvenirim. Resimdeki örnekte, üçüncü şahıslarda "ye" harfi genelde düşürüldüğü aŋlatılıyor. Günümüzde kimse bu detayları bilmiyor...

Abdullah Han'ıŋ Payzası

Altın Orda Devleti bir Türk-Moğol hanlığıdır. Aşağıdaki payzayı Altın Orda devletiniŋ müslüman hanı Abdullah Han (1362 - 1369) vėrmiştir. Vėrilen payzalarıŋ sayısı bir düzineyi geçmez. Altun payzalar biŋlerce kişiyi yöŋetenlere vėrilirken, gümüş payzalar yüzlerce kişiyi yöŋetenlere vėrilmiştir. Eski Uygur yazısı 840 - 16. yüzyıl arasında Türk devletleri arasında kullanılmıştır.

KökTürük Harfleriniŋ Detayları

Günümüzde birçok insan KökTürük harflerini yazarken harfleriŋ detaylarına dikkat ėtmemektedir fakat bu çok önemlidir.

Mesela kalın b 𐰉 ve nd/nt 𐰦 harfi, zeminden yukarıda, satır tavanına dayalı yazılmıştır. İnce d 𐰓 harfi, zeminden ve tavandan uzakta ortaya yazılmıştır.

kalın b 𐰉:

nd/nt 𐰦

İnce d 𐰓:

o/u 𐰆, kalın d 𐰑, kalın g 𐰍, ince g 𐰏, kalın k 𐰴, ök/ük 𐰜, ok/uk 𐰸, m 𐰢, nç 𐰨, kalın r 𐰺, kalın t 𐱃, ince t 𐱅 harflerinde kıvrımlar vardır; bu kıvrımlar Tonyukuk yazıtındaki harflerde yoktur.

o/u 𐰆:

kalın d 𐰑:

ince g 𐰏:

ök/ük 𐰜:

ok/uk 𐰸:

m 𐰢:

Kalın t 𐱃 de üst kısım alt kısımdan ayrıdır.

Kalın s 𐰽 harfi sağdan akan çizgiye soldan eklemelidir (çoğumuz sol yukarıdan sağ aşağıya akan çizgiye sağ üstten ekleme yapıyoruz).

2004 ve 2019 yılında yaptığım KökTürükçe fontlar, Orhun yazıtlarındaki harfleriŋ tüm kıvrımlarını taşımaktadırlar. Bu fontları tasarlarken Bilge Kagan ve Kül Tigin yazıtlarındaki harflerle uyumlu olmasına özellikle dikkat ėttim.

Gėŋizcil ŋ ve Kapalı ė niŋ Eksikliği

Günümüzde "Kitabını" yazınca seniŋ mi onuŋ mu aŋlayabiliyor musuŋuz? Hayır. Halbu ki:
Kitabıŋı: seniŋ
Kitabını: onuŋ

Peki "ben"?

ben: kendim

beŋ: tende oluşan siyah nokta

bin: binmek eylemi

biŋ: 1000

1928'de hem normal n hem de geŋizcil (nazal) ŋ aynı harfle gösterilmeye başlanınca bu durum ortaya çıktı. Geŋizcil ŋ, Göktürkçede de, Uygurcada da, Osmanlıcada da, Türki Cumhuriyetleriŋ kullandığı Kiril abecesinde de normal n'den ayrı harfle gösterilir. Latin abecemizde bu harfi ve dolayısıyla zamanla da bu sesi kayb ėttik.

Ha bu arada "Tengri" deki ng, n-g şeklinde iki sessiz değildir, geŋizcil ŋ'dir: Teŋri. Geŋizcil ŋ'yi temsil ėden harfimiz olmadığı üçün ng ile yazıyoruz.

Ya "yėmek" ve "dėmek" fiillerindeki e, bazen niçin i oluyor? Çünkü bu e'ler kapalı. Kapalı ė, e-i arasında bir sesdir. 1928'e kadar bu ikinci harf tek şekilde yazılıyordu: kapalı ė. Latin harflerine geçince bu sesi de kayb ėttik. Bazen e, bazen i yazmağa başladık.

yėmek: yėdi, yėyor (yiyor)

dėmek: dėdi, dėyor (diyor)

"en" de ne aŋlıyorsuŋuz?

eŋ: azamiyet, eŋ fazla gibi
ėŋ: gėŋişlik

don: giysi türü
doŋ: doŋmak eylemi

Bu örnekler çoğaltılabilir. Daha fazla bilgi üçün:

Geŋizcil ŋ: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2015/02/guncel-turkcedeki-nazal-n-kef-i-nun.html

Kapalı ė: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2015/03/kapal-e-e.html

KökTürükçeniŋ Bazı Göktürkçecilerden(!) Çektikleri

Baŋa soruyorlar: "Siziŋ siteŋizdeki çevirici internetteki başka bir sitedeki çeviriciden farklı çeviriyor".

Bazıları harf uydurup bunları Göktürkçe diye yutturmaya çalışırken (Bilge Kagan, Kül Tigin, Tonyukuk görebilseydi "bunlar da ne?" dėrlerdi) bazıları var ki Latin abecesi mantığıyla düşünüp çeviri yapıyorlar, üŋlü üŋsüz her harfi yazıyorlar.

Her yazı sisteminiŋ kendisine göre yazım kuralları vardır. Meselâ "ketebe" sözcüğü 6 Latin harfiyle yazılırken 3 Arab harfiyle yazılır: ke-te-be. "Samsung" 7 Latin harfiyle yazılırken 2 Kore harfiyle yazılır (aslında 2*3 ama konuyu dağıtmayayım) : sam-sung. "Tokyo" 5 Latin harfiyle yazılırken 2 Japon harfiyle yazılır: to-kyo. "Ötüken" 6 Latin harfiyle yazılırken 4 KökTürük harfiyle yazılır: ö-t-ük-en. "Tonyukuk" 8 Latin harfiyle yazılırken 5 KökTürük harfiyle yazılır: t-o-ny-uk-uk. KökTürükçeyi Latin abecesiniŋ mantığıyla yazan aslında hala Latin abecesiyle yazıyordur, sadece harfleri ve yazı yöŋünü değiştirmiştir!

Harf uyduran kitle diyor ki "Güncel dilimizde h, f, v harfleri var. Göktürk abecesinde yok. Bunları k, p, b ile temsil ėtmek doğru değil." Eğer sözcük Türkçe ise bu sözcükleriŋ çoğu geçmişte k, p, b ile yazılırdı: ablamak -> avlamak, eb -> ev, kangı -> hangi, katun -> hatun, kagan -> han oldu. Daha fazla örnek üçün: http://www.tamga.org/2017/09/b-v.html
Bu sessizleri içeren Arabca, Farsca, İngilizce, Fransızca sözcükler ise tamamen başka bir sorunumuz. Ama yine de Arabca kökenli "harita" yı Göktürk harfleriyle "karita" diye yazdığımızda karita diye dilimizde bir sözcük olmayacağı için harita diye okuyabiliriz.

Harf uydurmak ne benim ne de bir başkasınıŋ haddine! Hele "bu harf Göktürk harfidir" diye insanlara sunmak insanları kandırmaktır! Bu konunuŋ akademisyenleri, otoriteleri var. Onlar varken bireysel girişimler, sadece o bireyleriŋ ve çevreleriniŋ kabulüyle kalır; genel kabul kazanmaz.

31 yıldır KökTürükçeniŋ içinde olan biri olarak. Ömrünü buŋa vėren biri olarak. KökTürükçeniŋ bilgisayar dünyasına kazandırılmasıyla ilgili bir çok ilkleri (ilk font, ilk yazılım vs...) yapan biri olarak böyle kişisel harf uydurmalar ve Latin-gibi Göktürkçe yazmalar beni çok rahatsız ėtmektedir!

Yazılımlar, Fontlar, Hattlar, Yazım Kılavuzu

Göktürkçe ile ilgili geliştirdiğimiz 10 yazılım, 5 font ve 4 hatt sanatı aşağıdadır.

Yazılımlar:
1) Web Tabanlı Göktürkçe Çevirici ĖŊ: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2016/01/web-tabanl-gokturkce-cevirici-e.html
2) Web Tabanlı Göktürkçe Klavye: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2016/12/web-gokturkce-klavye.html
3) Web Tabanlı Göktürkçe ↔ Türkçe Sözlük: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2017/05/web-tabanl-gokturkce-sozluk.html
4) Android Tabanlı Göktürkçe Çevirici ĖŊ: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2015/11/android-tabanl-gokturk-yaz-cevirici-20.html
5) Android Tabanlı Göktürkçe Ekran-üstü Klavye ĖŊ: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2018/05/android-tabanl-ekran-ustu-on-screen.html
6) Android Tabanlı Göktürkçe Klavye: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2015/06/android-tabanl-gokturkce-klavye-old.html
7) Android Tabanlı Göktürkçe ↔ Türkçe Sözlük: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2016/12/android-tabanl-gokturkce-turkce-sozluk.html
8) Windows Tabanlı Göktürkçe Klavye: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2016/01/windows-tabanl-gokturkce-klavye-old.html
9) Windows Tabanlı Göktürkçe Çevirici ĖŊ: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2015/06/windows-tabanl-latin-gokturk-yaz.html
10) Windows Tabanlı Göktürkçe ↔ Türkçe Sözlük: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2018/06/windows-tabanl-gokturkce-turkce-sozluk.html

Fontlar: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2014/12/kokturukce-fontlarm.html

Hatt San'atları: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2016/08/uc-farkl-hatta-ask.html
1) Çentikli Kesik Hattı: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2016/08/gokturkce-hatt-calsmam-2008.html
2) Koşan Fırça Hattı: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2016/08/gokturkce-el-yazm-2016.html
3) Ağır Fırça Hattı: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2015/07/gokturkce-hatt-calsmas.html
4) Dikey Hatt: http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2017/02/gokturkce-hatt-calsmam-dikey-hatt-1994.html

Göktürkçe yazım kılavuzu (31 yıllık bilgi birikimiyle hazırlanmış): http://www.kok-turk.blogspot.com.tr/2015/04/gokturk-harflerini-kullanm-klavuzu.html

Sayısal Ortamda İlk Köktürükçe Yazışma

Göktürkçeniŋ Unicode.org tarafından desteklenmesiyle, artık Orhun ve Yenisey harflerini bilgisayarda, telefonda kullanabiliyoruz. Aşağıdaki yazışma, herhalde sayısal ortamdaki ilk Göktürkçe yazışmadır, hem de eŋ doğru yazım kurallarıyla. Berkant Parlak arkadaşımız Türk Yazısı kitabınıŋ yazarıdır ve Göktürk harfleriniŋ imlasını eŋ doğru şekilde bilen az sayıda kişilerden biridir.

Bir ölür, biŋ diriliriz

Dizem ve Duâm

Windows Tabanlı Köktürükçe ↔ Türkçe Sözlük

Windows Tabanlı Köktürükçe ↔ Türkçe Sözlük
Soŋ Güncelleme: 1/3/2019

Her hakkı saklıdır 2018.
Kaynak göstermek şartıyla kullanabilirsiŋiz.

İNDİR

Hüseyin Namık Orkun, 1939-1942 arasında yazdığı "Eski Türk Yazıtları" adlı kitabında 840'lara kadar yazılmış Göktürk harfli çoğu yazıtı incelemiş ve kitabınıŋ soŋunda, bu yazıtlardaki 1235 kelimeyi sözlük olarak vérmiştir. 1942'den soŋra da yeŋi yazıtlar bulunmuş, bugüne kadar keşfédilen Göktürk harfli yazıt sayısı 568'i aşmıştır (Osman Fikri Sertkaya, "Göktürk (Runik) Harfli Yazıtların Envanter, Alfabe ve Bibliyografya Problemleri Üzerine", Dil Arastırmaları Dergisi, Sayı: 2 Bahar 2008, 7-34 ss.). Yeŋi bulunan yazıtlarıŋ söz varlığını da eklemek üzere, altı yeŋi kaynaktan daha faydalanılmış, bu kaynaklardan "Eski Türk Yazıtları" eserinde olmayan 573 kelime daha tesbit édilmiş, toplamda 1808 kelime olup aşağıdaki kaynaklardan dérlenmiştir:

1- Hüseyin Namık Orkun, "Eski Türk Yazıtları", Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1942.
2- Mehmet Ölmez, "Orhon-Uygur Hanlığı Dönemi Moğolistan'daki Eski Türk Yazıtları", BilgeSu Yayıncılık, 3. baskı, Ankara, 2015.
3- Hatice Şirin User, "Köktürk ve Ötüken Uygur Kağanlığı Yazıtları Söz Varlığı İncelemesi", Kömen Yayınları, 2. baskı, Konya, Ekim 2010.
4- Fikret Yıldırım, Erhan Aydın, Risbek Alimov, "Yenisey-Kırgızistan Yazıtları ve Irk Bitig", BilgeSu Yayıncılık, Ankara, 2013.
5- Talat Tekin, "Irk Bitig, Eski Uygurca Fal Kitabı", Öncü Kitap, Ankara, 2004.
6- Erhan Aydın, "Uygur Kağanlığı Yazıtları", Kömen Yayınları, Konya, Ekim 2011.
7- Rysbek Alimov, "Tanrı Dağı Yazıtları, Eski Türk Runik Yazıtları üzerine bir İnceleme", Kömen Yayınları, Konya, Ocak 2014.

[1]'den 1235 kelime, [1]'de olmayan 573 kelime de [2-6]'dan alınmıştır. [2-6] kaynaklı kelimeler yazılımda * ile gösterilmiştir.

Android Tabanlı Köktürükçe Ekran-üstü (on-Screen) Klavye ĖŊ: 𐰜𐰇𐰚:𐱅𐰇𐰼𐰜𐰲𐰀:𐰋𐰃𐱅𐰏𐰲𐰃

Android Tabanlı Köktürükçe Ekran-üstü Klavye ĖŊ:
𐰜𐰇𐰚:𐱅𐰇𐰼𐰜𐰲𐰀:𐰋𐰃𐱅𐰏𐰲𐰃
(KökTürükçe Bitigçi = Göktürkçe Yazıcı)
Orhun, Yenisey, Latin+ėŋ ve Simge klavyeleri içermekte!
Soŋ Güncelleme: 25/11/2018
Her hakkı saklıdır. Kaynak göstermek şartıyla kullanabilirsiŋiz.

Bu ekran-üstü (on-screen) klavyeyi kullanabilmeŋiz için telefoŋuŋuz eŋ az Android 8.0 Oreo işletim sistemine sahip olmalıdır. Çünkü ancak 8.0 ıŋ sistem fontu Göktürk harflerini gösterebilmektedir. Oreo'nuŋ Göktürkçe desteği için de çok uğraştım: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2016/06/androidde-gokturkce-destegi-icin.html. Detaylı bilgi için: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2017/09/android-8-oreo-ve-gokturkce.html

İNDİR

Orhun klavyesi:

Yenisey klavyesi:

Latin klavyesi:

Simge klavyesi:

Yazılımıŋ soŋ estetik şekillendirilmesinde Çeviricimiziŋ kodlayıcısı Salih Topçu'nuŋ da katkısı olmuştur.

Nasıl kuracaksıŋız: Telefonuŋuzdan bloğa bağlanıŋ, İNDİR'i tıklayıŋ, telefonuŋuza (download klasörüne) kurulum dosyası (apk) inecek. Oŋu çalıştırıŋ ve kuruŋ. Daha soŋra Ayarlar'dan Dil ve Giriş'e giderek Göktürkçe Klavyeyi varsayılan seçiŋ.

Eğer Android'iŋ KitKat (4), Lollipop (5), Marshmallow (6), Nougat (7) sürümlerini kullanıyorsaŋız sistem fontuŋuz Göktürk harflerini desteklemiyordur. Bu durumda şu yazılımı kullanabilirsiŋiz: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2015/06/android-tabanl-gokturkce-klavye-old.html

Android'de Göktürkçe çeviri yapmak için: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2015/11/android-tabanl-gokturk-yaz-cevirici-20.html

Android'de Göktürkçe kullanım örnekleri: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2015/03/tamgadroid.html

Kağıd üzerindeki tasarımları:

 

Soŋsuz Taŋrınıŋ Gücüyle

Anneme... · · · 𐰣𐰤𐰀𐰢𐰀

𐰤𐰀:𐰚𐰇𐱅𐰇:𐱁𐰘𐰢𐱁:𐰉𐰆:𐰴𐰽𐱃𐰀𐰞𐰶

𐰏𐰇𐰔𐰭𐰭:𐰇𐰭𐰦𐰤:𐰖𐰉𐱁𐰲𐰀:𐰞𐰺:𐰏𐰇𐱅𐰼𐰼:𐰾𐰋𐰓𐰏𐰭𐰃

𐰆𐰭𐰀:𐰢𐰆𐱃𐰞𐰆:𐰏𐰇𐰼𐰤𐰢𐰏𐰀:𐰲𐰞𐱁𐰽𐰢:𐰑𐰀:𐰱𐰃𐰢:𐰖𐰶𐰶

𐰋𐰃𐰼:𐱁𐰘𐰠𐰼:𐰖𐰯𐰢𐰴:𐰃𐰾𐱅𐰘𐰆𐰺𐰢:𐰽𐰆𐰞𐰢𐰑𐰣:𐰖𐰉𐰣:𐰢𐰼𐰾𐰤𐰃

𐰃𐰢𐰓𐰃:𐰭𐰞𐰑𐰢:𐰚𐰃:𐰓𐰇𐰪𐰀:𐰽𐰑𐰲𐰀:𐰚𐰃𐰼𐰀𐰞𐰶

𐰆𐰞𐰽𐰭:𐰑𐰀:𐰓𐰇𐰪𐰀𐰣𐰭:𐰭:𐰔𐰤𐰏𐰤𐰃

𐰚𐰢𐰆𐱃𐰼𐰯𐰃𐰓𐰤:𐰽𐰆𐰭𐰺𐰀:𐰲𐰶𐰣:𐰽𐰲𐰞𐰺𐰃:𐰑𐰴𐰀:𐰶𐰃𐰉𐰺𐰲𐰶

𐰲𐰚𐰯:𐰆𐰖𐰣𐰖𐰺𐰢:𐰉𐰸𐰠𐰀𐰠𐰼𐰤𐰃

𐱃𐰴𐰠𐰠:𐰽𐰆𐰭𐰲𐰞𐰺𐰣𐰃:𐰏𐰇𐰼𐰓𐰏𐰢𐰓𐰀:𐰏𐰠𐰘𐰆𐰺:𐰯𐰤𐰀𐰞𐰶

𐰢𐰀:𐰤𐱅𐰱𐰠𐰼:𐰏𐰇𐰔𐰠:𐰓𐰃𐰘𐰆𐰺𐰢:𐰃𐰘𐰃:𐰚𐰃𐰾𐰾:𐰃𐱅𐰾𐰤:𐰓𐰃𐰘𐰀:𐰚𐰦𐰃𐰾𐰤𐰃

𐱃𐰆𐰍𐰺𐰞:𐰲𐰉𐰑𐰺

Ne kötü şeymiş bu hastalık
Gözüŋüŋ öŋünden yavaşça alır götürür sevdiğiŋi

Oŋa mutlu görünmeğe çalışsam da içim yıkık

Bir şeyler yapmak istiyorum solmadan yaban mersini

İmdi aŋladım ki dünyâ sâdece kirâlık

Olsaŋ da dünyânıŋ eŋ zengini

Kemoterapiden soŋra çıkan saçları daha kıvırcık

Çekip oynuyorum buklelerini

Tahlîl soŋuçlarını gördüğümde geliyor fenâlık

Ama netîceler güzel diyorum iyi hiss étsin diye kendisini

Tuğrul Çavdar

Türk Kağanlığı 1 - Kırık Ok / Ufuk Ceŋgiz

Değerli yazar Ufuk Ceŋgiz "Türk Kağanlığı 1 - Kırık Ok" adlı romanınıŋ dördüncü baskısını okuyucularıyla paylaştı. Kitap hem Latin harfli hem de Göktürk harfli Türkçe basılmış (215 - 401 sayfa aralığı tamamen Göktürkçe) olmasından dolayı bu baskı bir ilk olma özelliği taşıyor. Göktürkçe çevirisi tamga.org'uŋ çeviricisi kullanılarak yapılmış olmasından dolayı ayrıca gurur duyuyoruz. Her sayfasını büyük bir zevkle ve heyecanla okuyacağıŋıza eminiz.

Tunyukuk - Bilge Kagan - Kül Tigin Yazıtlarındaki Yazım Farklılıkları

Türük yazarken Tonyukuk yazıtında ince k 𐰚, BK ve KT yazıtlarında ise ök/ük 𐰜 harfi kullanılmıştır. Her ikisi de Türük diye okunur. Tonyukuk yazıtındaki yazım için, ilk hecede ö/ü 𐰇 harfi olduğu için ikinci hecedeki ö/ü 𐰇 harfi düşmüştür. (Bakıŋız: Madde 7 http://www.kok-turk.blogspot.com/2015/04/gokturk-harflerini-kullanm-klavuzu.html). Tonyukuk yazıtı Orhun yazıtlarından 363 km doğudadır. Yazıcıları farklıdır. 1300 yıl öŋcesinden bahs ėdiyoruz. Günümüzde vatandaşlarımızıŋ bu eğitim öğretime rağmen Türkçeyi düzgün yazamadığını düşünürsek 1300 yıl öŋce bu iki farklı yazım gayet normaldir.

Yenisey yazıtlarını ise Kırgızlar yazmıştır ve Orhun yazıtlarından 200-400 yıl öŋce yazılmıştır. Daha öŋce olduğu için harfleriŋ formu daha ilkeldir. Orhun yazıtlarında harfleriŋ formu ve estetiği o dönemiŋ eŋ mükemmel hâline ulaşmıştır. 2004 ve 2019 yılında yaptığım Göktürkçe fontlar, Orhun yazıtlarındaki harfleriŋ tüm kıvrımlarını taşımaktadır.

Korkmadık, Savaştık

Soŋ günlerde "korkmadık, savaştık" aŋlamına gelen, Tonyukuk yazıtı, ikinci taş, batı yüzü, altıncı satırıŋ ilk iki kelimesi olan "korkmadımız süŋüşdümüz" cümlesi çoğu yérde yaŋlış şekilde yazılmaktadır. Doğrusu aşağıdaki gibidir:

Tonyukuk yazıtı, ikinci taş, batı yüzü, altıncı satır

2004 ve 2017'de yaptığım fontlarla:

Olayıŋ tamamını öğrenmek için Bilge Tonyukuk'uŋ öŋcesinde söylediklerine bakabiliriz:

1- Haberci getirdiler. Sözleri şöyle: "Yarış ovasında yüzbiŋ asker toplandı" diyor. Bu haberi duyunca beyler hep birlikte

2- "Dönelim! Temiziŋ (savaşıp yenilmemişiŋ) utancı (savaşıp yenileniŋkinden) daha iyidir." dédiler. "Ben şöyle diyorum: Ben Bilge Tonyukuk! Altay dağlarını aşarak geldik. İrtiş ırmağını

3- geçerek geldik. (Buralara kadar) gelenler "(geliş) zor(du)!" dédiler. (Ama pek de zorluk) hiss étmediler. Galiba Taŋrı Umay, kutsal Yér ve Su (ruhları bize) yardımcı oluverdiler. Niye kaçıyoruz?

4- (Düşman) çok diye niye korkuyoruz? Azız diye niye yenilelim? "Saldıralım!" dédim. Saldırdık, talan éttik. İkinci gün

5- ateş gibi kızıp (üzerimize) geldiler. Savaştık. (Onlarıŋ) iki kanadı bizden yarı yarıya fazla idi. Taŋrı buyurduğu için

6- korkmadık, savaştık! Tarduş Şad'a doğru kovalayarak bozguna uğrattık. Kağanlarını tuttuk. Yabgularını, Şadlarını

7- orada öldürdü(k). Elli kadar asker yakaladık. O géce hepsiniŋ halkına (bunlarla haber) gönderdik. O haberi alınca On Ok beyleri ve halkı hep

8- geldiler, boyun éğdiler... devam édiyor

Kaynak: Talat Tekin, "Tunyukuk Yazıtı", Simurg Yayınevi, Ankara, 1994, 

Çok Dilde ve Abecede Yazılarım

Yazı yazmayı çocukluğumdan beri seviyorum, özellikle farklı abecelerde. Aşağıda bazı karalamalarımı göreceksiniz.

B → V

Her hakkı saklıdır. Kaynak göstermek şartıyla kullanabilirsiŋiz.

D → Y

Her hakkı saklıdır. Kaynak göstermek şartıyla kullanabilirsiŋiz.

Android 8 (Oreo) ve Köktürükçe

Nihayet Android 8.0 (Oreo)'dan itibaren Köktürükçeyi görebileceğiz.

Türkolog arkadaşlar "Tuğrul iyi ki Türkolog değil Bilgisayar Mühendisi olmuşsuŋ, yoksa Göktürkçeyi kim bilgisayar dünyasına taşıyacaktı?" diyorlar.

Dünyanıŋ ilk Göktürkçe fontunu 1996'da yapmıştım ve daha soŋrasında üç font daha (2004, 2007, 2017) yaptım: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2014/12/kokturukce-fontlarm.html.

1995'de Göktürkçeyi yazılımla ilk kez gerçekleyerek yüksek lisans tezimde kullanmamı (http://kok-turk.blogspot.com.tr/2014/12/tonyukuk-robot-kolu.html) saymazsak 2010'dan bu yana öğrencilerimle beraber Göktürkçeyle ilgili dokuz yazılım yaptık: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2017/01/gokturkce-laboratuvar.html

Geliştirdiğim Unicode tabanlı Göktürkçe fontları, sistem fontunu değiştirmeğe izin véren Android 4 (Kit Kat) ve 5 (Lollipop) 'e HiFont, iFont gibi yazılımlarla uygulayarak Android'de Göktürkçeyi kullanan ilk kişi olmuştum: http://kok-turk.blogspot.com.tr/2015/03/tamgadroid.html. Göktürkçeyi sürekli yanımda olan telefonumda görebilmek baŋa büyük bir haz vérmişti. Ama maalesef bu mutluluğum çok uzun sürmedi. Zira Android 6 (Marshmallow) ve 7 (Nougat) sistem fontunu değiştirmeye izin vérmiyordu ve artık Göktürkçeyi Android'iŋ bu sürümlerinde göremiyorduk.

Apple, IOS 9.0 sürümünden itibaren; Microsoft, Windows 8.0 sürümünden itibaren Göktürk harflerini sistem fontlarında göstermeğe başlamasına rağmen, Android'de görememek beni deli édiyordu ve yaklaşık 1.5 yıldır hem Android'iŋ üreticisi Google'a hem de Samsung'a defalarca e-posta yazdım:
http://kok-turk.blogspot.com.tr/2016/06/androidde-gokturkce-destegi-icin.html
Herhalde baskılarım netice vérdi ki Android 8 (Oreo) iŋ sistem fontu Göktürkçeyi destekliyor. Aşağıda Android 7 (Nougat) ve 8 (Oreo)'den ekran görüntülerini görebilirsiŋiz:

Android 6 (Marshmallow) ve 7 (Nougat):

Android 8 (Oreo):